Ο Αυτοκράτωρ Αλέξιος Α΄ Κομνηνός και η μάχη στὸ Φιλομήλιον 1117μ.Χ. ΒΙΝΤΕΟ

Ο αυτοκράτορας της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας
Αλέξιος Α΄ Κομνηνός
(1048/1056 - 15 Αυγούστου 1118). Μικρογραφία από το χειρόγραφο του 12ου αι.
Βατικανό, Biblioteca Apostolica.

Ο Αλέξιος στρέφεται προς Ανατολάς με σκοπό να εκδιώξει τους Σελτζούκους και κατορθώνει να ανακαταλάβει αρκετά εδάφη, από την Τραπεζούντα Πόντου έως το Αμόριο και το Φιλομήλιο. Εκεί, το 1117 ο Αλέξιος συντρίβει τους Σελτζούκους υπό τον Μαλίκ Σαχ Β’, ανταποδίδοντας το Μάντζικερτ.

Κατά την πρωτότοκη κόρη του Αυτοκράτορα Πριγκίπισσα Άννα Κομνηνή στο έπος της “Αλεξιάδα” , μαθαίνουμε πως ο Αλέξιος εφηύρε ένα νέο σχηματισμό μάχης τη λεγόμενη “ΠΑΡΑΤΑΞΙΣ” που υιοθετήθηκε αργότερα από πολλούς στρατηγούς σε πολέμους εναντίον τουρκικών στρατιών. Ήταν ένας αμυντικογενής τετράγωνος σχηματισμός, με βαρύ πεζικό και τοξότες στην εξωτερικό περίμετρο για να απωθούν τις επιθέσεις των τουρκομάνων ιπποτοξοτών, τις αποσκευές και προμήθειες στο κέντρο για να είναι προστατευμένα, και το ιππικό σε καίριες θέσεις ώστε να μπορεί να εξαπολύει αντεπιθέσεις στους Τούρκους ιππείς όπου κρινόταν απαραίτητο.

Ἡ μάχη στὸ Φιλομήλιον 1117μ.Χ.

Η πρώτη επίθεση των Τούρκων δεν είχε καμία επιτυχία.

Η στρατιωτική παράδοση του Βυζαντίου προέρχονταν από την ύστερη Ρωμαϊκή περίοδο και ο στρατός του πάντα περιελάμβανε επαγγελματίες πεζικάριους. Αν και η σημασία τους για τη Βυζαντινή τακτική ποικίλε κατά περιόδους, συχνά έπαιζαν αποφασιστικό ρόλο στις Βυζαντινές νίκες. Συνήθως έφεραν αλυσιδωτό θώρακα, μεγάλες ασπίδες και κρατούσαν κοντάρια και ξίφη. Υπό ικανή ηγεσία, συνιστούσαν ένα από τα καλύτερα σώματα πεζικού στον κόσμο. Πηγή: wikipedia.org Εικόνα: Andrea Modesti

Η δεύτερη επίθεση των Σελτζούκων υπο τον Σουλτάνο Μαλίκ Σαχ Β’ στην οπισθοφυλακή του Αυτοκρατορικού στρατού είχε σαν αποτέλεσμα τον θάνατο του Πρίγκηπα Ανδρόνικου κατά τη διάρκεια αποτυχημένης αντεπίθεσης που εκτέλεσε μετά από διαταγή του Αλεξίου.

Βυζαντινός Αυτοκράτωρ περιστοιχιζόμενος απο μέλη της Φρουρας των Βαράγγων

Νέα αντεπίθεση υπό τον Νικηφόρο Βρυέννιο, διοικητή της δεξιάς πτέρυγας του ιππικού, κατατρόπωσε τους Σελτζούκους οι οποίοι υπέστησαν μεγάλη καταστροφή. Οι άνδρες του Νικηφόρου λίγο έλειψε να συλλάβουν το Σουλτάνο Μαλίκ Σαχ.

Η τρίτη επίθεση των Τούρκων έγινε την νύχτα. Ο Αυτοκράτορας όμως και οι στρατιώτες του που αγρυπνούσαν κατανίκησαν το τουρκικό ιππικό.

Σελτζούκοι ιππείς επελαύνουν

Ο Σουλτάνος ζήτησε ειρήνη και δέχθηκε τους όρους του Αυτοκράτορα όσον αφορά τα σύνορα ανάμεσα στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και το Σουλτανάτο του Ρουμ. Επιπροσθέτως ο Μαλίκ Σαχ Β’ εκθρονίστηκε και το σουλτανάτο κλονίσθηκε γεγονος που ωφέλησε την Αυτοκρατορία και τους Σταυροφόρους.

Χρυσό υπέρπυρο – του Αυτοκράτορα Αλεξίου Α' . Εικονίζεται ο Ιησούς Χριστός ένθρονος και ο Αυτοκράτωρ.

«Ο νόμιμος κληρονόμος του αυτοκράτορα,
ο Ιωάννης, έμεινε κλειδαραμπαρωμένος στο
Ιερόν Παλάτιον με την σφραγίδα της εξουσίας,
και η πρωτότοκη Άννα, η καισάρισσα, ωρύονταν,
και η θεοσεβούμενη Ειρήνη Δούκαινα η Αυγούστα, καταριόταν,
και άπλυτος ο Αλέξιος ο Πρώτος ο Κομνηνός,
παρατημένος Δεκαπενταύγουστο στο ανάκτορο του Αγίου Γεωργίου των Μαγγάνων,
σ΄ένα δωμάτιο στον πέμπτο όροφο, ούτε τον νεκροστόλισαν
ούτε τον έψαλαν, όπως του άξιζε, μ΄ένα σκουφάκι μόνον κόκκινο στην κεφαλή•
έξελθε, βασιλεύ, ο Βασιλεύς των βασιλέων,
ο Άρχων του κόσμου σε καλεί,
ο Άρχων των αρχόντων, μάταιε, σε αναμένει.
Ιωάννης Ζωναράς

Μετάφρ. Μάρω Δούκα, Ένας Σκούφος από Πορφύρα